Afgelopen nacht geslapen op een plek vrijwel letterlijk aan de rand van wat later bekend is geworden als het rode vierkant. Het grootste verschil tussen waar ik sliep en een paar meter verderop? Hier stierven ze met duizenden, iets verderop met tienduizenden en meer. Onwerkelijke aantallen.
Pas deze morgen besef ik me dat ik gisteren vrijwel de hele route heb gevolgd met mijn bepakking, die de Duitse infanteristen de avond voor één van de grote aanvallen met hun bepakking hebben gevolgd in de zomer van 1916.
Voor mij lag er een keurig pad van gras en ik kon lekker slapen in mijn tentje, zij moesten door de modder en brachten de nacht door in de loopgraven. Zij kregen waarschijnlijk geen slaap, ik kan hooguit zeuren over een onrustige nacht.
Die nacht was onrustig dankzij mijn benen overigens. De laatste ruim 500 meter van gisteren, lopend met een flinke stijging is in de benen gaan zitten en er deze nacht niet uit gegaan. Vrijwel de hele dag blijf ik er last van houden.
Na het opruimen van de tent loop ik het laatste stukje omhoog en kom ik over de heuvel, net als al die Duitse jongens ruim honderd jaar geleden. In de zomer van 1916 hebben de Duitsers hier twee ultieme pogingen gedaan Verdun te veroveren. De eerste keer met 50.000 jongens, de tweede keer met 40.000.
De opdracht was simpel, versla de Fransen en keer niet terug. Ze hadden dan ook allemaal hun volle bepakking bij zich. Over een front van zes kilometer liepen ze zij aan zij, golf na golf, op de Franse stellingen af. Terugkeren deden de meesten inderdaad niet, omdat ze met het gezicht naar beneden in de modder lagen.
De enkelingen die terugkeerden waren vaak voor de rest van hun leven invalide. De gelukkigen werden krijgsgevangen genomen, maar dat geluk kwam maar zeer zelden voor. De meesten werden daarvoor al volstrekt kansloos omver gemaaid door een machinegeweer.
Van de 90.000 Duitse soldaten die ingezet zijn tijdens deze twee aanvallen, hebben enkele honderden daadwerkelijk Verdun zien liggen, maar geen van allen hebben Verdun ooit bereikt.
Voor ik de route van deze aanvalsgolven volg, ga ik zelf echter eerst nog wat verder de heuvel op. Helemaal bovenop de heuvel ligt namelijk het fort van Douaumont, het meest indrukwekkende fort in de omgeving. Hieronder wat foto's genomen van bovenop het fort.
En ja, de Duitse, Franse en Europese vlaggen wapperen samen op dit fort. In Nederland mogen velen Baudet geloven wanneer hij zegt dar de EU niet voor vrede en veiligheid is opgericht, hier weten ze wel beter. Het is enkel via Europese samenwerking dat deze eeuwige rivalen tot elkaar zijn gekomen.
Bij dit fort hoort een opvallend verhaal en daar heb ik dan ook een opname over gemaakt. Jullie zullen dit filmpje dus even af moeten wachten om dit verhaal te leren kennen.
Na het fort kan ik dan ook eindelijk naar beneden, tot vreugde van mijn benen. Via oude loopgraven en schuilplaatsen sta ik binnen no time in het centrum van wat ooit het meest waanzinnige slagveld was en wat nu één groot herdenkingsteken is geworden.
Vanaf het fort komende, is onderstaande het eerste grote monument dat je treft, vermoedelijk tot verrassing van velen.
Velen zullen zich er niet van bewust zijn dat vele duizenden moslims hier gestorven zijn. Marokko, Tunesië, Algerije, Senegal en Somalië waren allen een kolonie van Frankrijk en leverden dan ook troepen.
Direct hierna volgt de grote Franse begraafplaats, met 15.000 begraven soldaten. Dat lijkt veel, maar is maar zo'n 5% van het totaal aantal slachtoffers.
Echt luguber is pas het gebouw dat bij deze begraafplaats ligt. Het ossuarium van Douaumont, waarvan hieronder de centrale toren in beeld.
In dit gebouw liggen de botten, of wat daarvan rest, van 130.000 gesneuvelde soldaten, die niet alleen door hun verwondingen onherkenbaar waren geworden, maar vooral doordat ze maanden op het slagveld zijn blijven liggen. De gevechten waren namelijk zo intens, dat de lijken niet veilig van het slagveld gehaald konden worden.
Neem dit niet te bevatten aantal, plus de niet geïdentificeerde doden op iedere begraagplaats in de omgeving en je komt al snel tot de conclusie dat meer dan de helft van de gesneuvelden nooit is geïdentificeerd. Zo waanzinnig was deze slag hier.
Ik heb nog wel een filmpje gemaakt over al deze waanzin, maar compleet kun je hierin onmogelijk zijn. Je komt niet eens in de buurt. Voor ik dit slagveld verlaat nog een positieve noot. Onderstaande plaquette maakte me emotioneel. Ook na zoveel ellende kan het nog goedkomen.
Na al deze ellende stapte ik op de fiets om de heuvel af te gaan richting Verdun. Een heerlijk lange afdaling, langs een eindeloze rij monumenten. Helemaal onderaan de afdaling een vers stokbrood, wat beleg en wat te drinken gekocht en lekker genoten van de lunch.
Tijdens de lunch bedenk ik me dat Nederland en masse niet goed wijs is. Of in ieder geval de nieuwe coalitiepartners. Volkslied en nachtwacht? Hier, en naar de velden van Vlaanderen, moeten die kinderen heen. Hier ligt de oorzaak van de tweede wereldoorlog, de koude oorlog, het uiteenvallen van Joegoslavië, het verwezen van kolonieën die later vijanden werden, allemaal is het terug te voeren naar de eerste wereldoorlog.
De helft van de Europese vorstenhuizen was er niet meer vlak na de eerste wereldoorlog en we weten allemaal hoe dat machtsvacuüm is gevuld. Doordat Nederland neutraal was, hebben we nooit geleerd hoe wezenlijk deze oorlog was voor alles dat later volgde. Zouden we dat wel weten, dan zou het sentiment over de EU bijvoorbeeld heel anders zijn en zouden bijvoorbeeld een Wilders en een Baudet nooit zoveel aandacht krijgen als ze nu krijgen.
Nadat het stokbrood op is doe ik de overige inkopen en daarna ga ik op zoek naar de Mac voor wat stroom. De accu's hoeven niet helemaal gevuld, maar voldoende voor een paar dagen tot de volgende Mac.
Hier blijf ik tot de avondspits voorbij is en daarna fiets ik nog een paar kilometer tot ik buiten de bewoonde wereld ben, zodat ik mijn tent op kan zetten, de indrukken van de dag kan verwerken en kan slapen. Vandaag geen afsluiter van de dag overigens. Vandaag past enkel stilte.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten