Terug in de tijd deel 70: Kolonies Wortel en Merksplas

De kolonies Wortel en Merksplas in België kennen een bijzondere geschiedenis.

Dag 142: Wortel - Vol verbazing en even stil

Wel heel veel verbazing vandaag en ik val even helemaal stil.

Na de rustdag van gisteren vandaag weer bezig met opnames. Ik had alleen niet gedacht dat het er zoveel zouden worden. Vandaag vooral opnames voor de serie Yuri is verbaasd, want daar had ik nog wel wat ideetjes voor in mijn hoofd opgeslagen. Hoeveel wist ik niet, want het hele lijstje was ik in mijn hoofd nog niet afgegaan.

Stuk voor stuk neem ik ze op en ik sta dus een hele tijd tegen de camera te praten. Zodra ik klaar ben stap ik op de fiets richting Merksplas, omdat daar een tweede kolonie ligt waar ik nog opnames moet maken voor mijn filmpje over de geschiedenis van deze kolonies. De geschiedenis van Merksplas is daarbij wel anders dan die van Wortel.

Zodra ik de provinciale weg ben overgestoken om van de ene naar de andere kolonie te komen, valt het gelijk al op dat de natuur hier wat ruwer is. Ook is het door de dichtere begroeiing wat duisterder en dat past wel mooi bij de geschiedenis. Merksplas was namelijk vanaf dag één een strafkolonie, waar landlopers gevangen werden gehouden en verplicht te werk gesteld werden.

Terwijl ik dieper de kolonie in fiets, kom ik ook langs de begraafplaats van de kolonie en de informatie op het bord zorgt dat ik ineens stil word. Er liggen hier niet minder dan 6000 landlopers begraven die in gevangenschap zijn overleden.

Op zo'n moment besef je pas goed hoe hard het bestaan hier was in de strafkolonie. Landlopers zijn normaal niet de zieken en ouden van dagen, want die hadden daar de kracht niet voor landlopers waren vaak de kerels die de kracht hadden om van plaats naar plaats te lopen op zoek naar werk. Als ze opgepakt werden en hier terecht kwamen, dan stierf er van deze meestal gezonde kerels gemiddeld bijna één per week door de omstandigheden in deze strafkolonie. Echt om stil van te worden.

Iets verderop de kolonie in kom ik de gebouwen tegen waar de landlopers vastgehouden werden. Net als in de kolonie wortel zijn deze na afschaffing van de wet op de landloperij omgebouwd tot een reguliere gevangenis, alleen hier wel groter dan in Wortel. Er staan hier namelijk meerdere gevangenissen, allemaal nog uit de tijd van de landlopers.

Met zulke verouderde gevangenissen ik het overigens ook geen wonder dat ze in België een cellentekort hebben en Nederlandse gevangenissen moeten huren. Ik kan me niet voorstellen dat deze oude gebouwen erg geschikt zijn voor een moderne gevangenis.

Na Merksplas weer naar Turnhout voor stroom en het verwerken van de opnames. Hier ontdek ik helaas dat de eerste opname in de kolonie Wortel mislukt was, waardoor ik die opnieuw moet maken voor het filmpje gemaakt kan worden. Ook ontdek ik nu pas dat ik maar liefst twaalf Yuri is verbaasd opnames heb gemaakt.

Het is urenlang flink doorwerken, maar het lukt me net om alles te verwerken en te uploaden naar YouTube voor ze me de zaak uit gaan kijken. Sluitingstijd was al geweest. Mijn YouTube kanaal is met de vele opnames van de afgelopen twee weken nu in ieder geval gevuld tot 21 oktober. Tot die tijd dus dagelijks een nieuw filmpje, zonder dat ik er nog wat voor hoef te doen.

Op de nachtelijke terugweg is er een vreemde combinatie van mist tot anderhalve meter hoog en een ongekend heldere sterrenhemel. Eenmaal terug bij mijn tent geniet ik hier nog even van, voor ik mijn tent in duik, want het begint best wel fris te worden. Wel heel vreemd om de melkweg beter te zien dan het gras aan je voeten.

En als afsluiter dan maar een lekker vaag nummertje over de ruimte.

Dag 138: Wortel - Verkenning

Na regen komt een verkenning.

Hoewel ik na de verplaatsing van gisteren ongekend energiek was, had ik blijkbaar toch mijn slaap hard nodig, want uiteindelijk zo'n tien uur geslapen, wat vrij uniek voor mij is. Toen ik uiteindelijk wakker werd was dat met een bekend geluid, dat van regen op mijn tent. Ga je naar een zuidelijk land, krijg je regen in plaats van palmbomen.

Al met al duurde het tot half zes voor het droog werd en die tijd mooi gebruikt om aan dit blog te werken, zodat ik weer berichten in het voren klaar heb staan en me daar dus niet dagelijks druk om hoef te maken.

Zodra het droog werd had ik nog twee uur de tijd om de omgeving te verkennen en die kans heb ik met beide handen gegrepen. Eerst maar eens de directe omgeving, want die op zich is al zeer bijzonder. Mijn tent bevind zich namelijk in een kolonie. Een kolonie voor weldadigheid en tevens strafkolonie om precies te zijn.

Net als op drie plaatsen in Drenthe is hier, en op nog een locatie niet te ver van hier, gond opgekocht zo'n 200 jaar geleden om arme werklozen een kans te geven een eerlijke boterham te verdienen als boer. Dat was wel een hard bestaan, want eerst moest de hier aanwezige heidegrond ontgonnen worden. Het resultaat is een landschap met veelal kaarsrechte wegen, keurig opgedeeld in vakjes landbouwgrond. Grotendeels is die indeling nog identiek, hoewel een paar stukken landbouwgrond de afgelopen decennia aan de natuur terug zijn gegeven.

Daarnaast is het dus ook een strafkolonie, want ooit had iemand bedacht dat het een goed idee zou zijn om in tijden van extreme armoede en werkeloosheid het landlopen strafbaar te stellen. Werd je in deze regio opgepakt als landloper, dan ging je niet naar een normale gevangenis, maar werd je hier opgesloten en te werk gesteld.

Toen in 1993 de strafbaarstelling van landloperij ongedaan werd gemaakt werd het pand voor de landlopers een reguliere gevangenis en dat is het nu nog steeds. De gevangenis in Tilburg die door België gehuurd is vanwege hun cellentekort is een dependance van de gevangenis van Wortel. Al met al reden genoeg om een filmpje over te maken op korte termijn.

Terwijl ik van de gevangenis Wortel naar het dorp Wortel fiets, schrikt er nog een joekel van een buizerd op die opvliegt terwijl ik vijf meter van hem ben. Wat blijven die beesten toch ook ongekend indrukwekkend van dichtbij.

Het dorp Wortel ziet er niet bijzonder uit, dus fiets ik maar gelijk door naar het naastgelegen Hoogstraten, vooral bekend vanwege de enorme populatie Nederlanders die hier is gaan wonen vanwege de lagere belastingen en/of de goedkopere huizen.

Wat direct opvalt, dat zijn de huizen. Lang zijn er in Belgie nauwelijks regels geweest waar je je aan moest houden bij het bouwen van huizen en hier staan dan ook de meest uiteenlopende stijlen naast elkaar. Veel Nederlanders, in ieder geval de bestuurders in Nederland, gruwelen er van, maar ik vind het wel wat hebben. Straten hebben hier in ieder geval veel meer karakter.

Eerst kom ik nog langs de fraaie kerk van Hoogstraten, overigens de dochterkerk van de veel kleinere, maar wel oudere kerk in Wortel, en daarna kom ik in de winkelstraat, waar ik gelijk kennis kan maken met de typische Belgische namen op de gevels. Hema, Hans Anders, ING, Kruidvat, ICI Paris, Randstad, Zeeman en ga zo maar verder. Je voelt je direct in een hele andere wereld.

Ook pak ik hier nog een staartje mee van het evenement Hoogstraten in bloemen en groenten. Je verzint het niet. Helaas is mijn tijd dankzij de eerdere regen beperkt, anders was ik graag alle kunstzinnige installaties langsgegaan met mijn camera in de hand.

Ik wil echter nog een sociaal experiment doen en ook nog boodschappen. Voor beiden heb ik een supermarkt nodig.  Voor het eerste ga ik naar een Delhaize, zeg maar de AH van België. Mijn verwachting blijkt te kloppen, deze supermarkt is schreeuwend duur. Ik schat 20 tot 25% duurder dan een AH bij ons. Het verschil zit hem in het dominante geloof. Nederland is Calvinistisch, hier zijn ze katholiek. In Nederland mag het niet te duur zijn, hier laat je zien dat je geld hebt. Geloof en wat het doet met een land is soms op vreemde plekken te bezichtigen.

Na dit experiment ga ik voor mijn eigen boodschappen naar de Lidl, waar de prijzen redelijk vergelijkbaar zijn met wat wij gewend zijn. Sommige producten zijn wat duurder en andere wat goedkoper en daarmee heb je gelijk de motor achter het grensverkeer te pakken.

Terwijl ik iets uit een laag schap pak zie ik naast me ineens een stel indrukwekkende pumps met daarboven een hele lelijke tatoeage van een mislukte dolfijn. Ik pak uit een ander schap iets en de dame is alweer verdwenen voor ik weer opkijk, maar niet voor lang.

In de volgende gang zie ik een dame, naar later blijkt dezelfde, van opzij. Ze heeft een soort bolero van nep bont aan. In mijn hoofd klinkt het: jemig wat lel....... en daar stopt mijn zin ineens, omdat mijn ogen ineens vallen op, ik kan het niet anders benoemen, een fantastisch paar billen. De magie duurt echter niet lang.

Mevrouw draait zich namelijk een kwartslag om, met de rug naar mij toe, en ineens blijkt haar zwarte legging half doorzichtig, met een witte string eronder met het labeltje er nog aan. Zo ordinair, daar knappen de meeste mannen direct op af en ik dus ook.

Inmiddels is er een groep van ruim tien Duitse mannen in de winkel en die lachen haar achter haar rug om gewoon uit. Ondertussen zie ik ook de voorkant en onder die bolero draagt ze een doorzichtig wit shirt met daaronder een zwarte beha. Heeft ze het echt niet door, heeft ze de behoefte om er zo ordinair mogelijk uit te zien, of is het een dame van de straat onderweg naar haar werk? Ik zal het nooit weten, maar zelden heb ik een duidelijker voorbeeld gezien dat de suggestie in de meeste van dergelijke gevallen veel beter is dan niets verhullend.

Nog altijd vol verbazing reken ik af en ga weer naar mijn tent. Wat lopen er toch vreemde wezens rond op deze planeet. En daarmee heb ik gelijk een mooie afsluiter. Over de avond valt toch niet meer te melden dan dat ik heb gelezen.